Isabeau xứ Bavaria (
tiếng Pháp: Isabeau de Bavière;
1370 –
24 tháng 9 năm
1435), hay còn gọi là
Elisabeth xứ Bavaria-Ingolstadt hoặc
Isabelle, thuộc dòng dõi
nhà Wittelsbach với tư cách là con gái lớn của Công tước
Stephen III của Bavaria-Ingolstadt và
Taddea Visconti của Milan. Bà trở thành
Vương hậu của
Vương quốc Pháp khi kết hôn với Quốc vương
Charles VI vào năm 1385. Khi chỉ tầm 16 tuổi, Isabeau được đưa sang nước Pháp theo sự chấp thuận của vị Vua trẻ người Pháp, cặp đôi đã cưới 3 ngày ngay sau cuộc gặp gỡ đầu tiên.Theo đúng nghi thức vương triều Pháp, công nương Isabeau được vinh danh vào năm
1389 với một lễ đăng quang xa hoa và nhập cảnh vào
Paris cùng năm đó. Năm
1392, Vua Charles phải chịu cuộc khủng hoảng đầu tiên và bị một căn bệnh tâm thần suốt đời và tiến triển ngày càng nặng nề hơn, dẫn đến việc rút khỏi chính phủ định kỳ. Các khủng hoảng chính trị xảy ra với tần suất ngày càng tăng, khiến tòa án bị chia rẽ bởi các phe phái chính trị và chìm đắm trong sự hoang phí xã hội. Mặc dù nhà vua yêu cầu loại bỏ Isabeau khỏi sự hiện diện của Charles trong thời gian bị bệnh, nhưng ông luôn cho phép bà hành động thay mặt ông với tư cách như là một
nhiếp chính. Bằng cách này, bà trở thành nhiếp chính của
Dauphin nước Pháp, và ngồi trong hội đồng nhiếp chính. Điều này khiến bà về cơ bản là có nhiều quyền lực thực tế hơn các phụ nữ làm Vương hậu bình thường khác thời
Trung Cổ, thời điểm mà phụ nữ chỉ có vai trò về
sinh sản và
tôn giáo.Bệnh tật của Vua Charles đã tạo ra một khoảng trống quyền lực cuối cùng dẫn đến cuộc
Nội chiến Armagnac và Burgundian, giữa những người ủng hộ anh trai của ông,
Louis xứ Oléans và các Công tước Burgundy. Vương hậu Isabeau thay đổi lòng trung thành khi bà chọn con đường thuận lợi nhất cho người thừa kế ngai vàng. Khi bà theo phe Armagnac, người Burgundy đã buộc tội bà ngoại tình với Louis xứ Orleans, em trai ruột chồng mình. Khi bà đứng về phía người Burgundy, thì phe Armagnac đã đưa bà ra khỏi Hội đồng Paris và bà bị cầm tù. Vào năm
1407, Công tước xứ Burgundy là
John the Fearless đã ám sát Công tước Louis, gây ra sự thù địch giữa các phe phái. Chiến tranh kết thúc ngay sau khi con trai cả còn sống sót của Vương hậu Isabeau,
Charles, đã cho người ám sát John the Fearless, một hành động khiến cho ông bị tước quyền thừa kế. Isabeau đã tham dự lễ ký kết
Hiệp ước Troyes năm
1420, dẫn đến quyết định rằng Quốc vương nước Anh sẽ kế thừa ngai vàng của nước Pháp sau cái chết của chồng bà, Charles VI. Bà sống ở Paris phần cuối đời còn lại do người Anh chiếm đóng cho đến khi qua đời năm
1435, hưởng thọ 65 tuổi.Trong
lịch sử Pháp, dựa vào những thất bại về chính trị và ngoại giao của Vương quốc Pháp khi ấy, cũng như quyết định mấu chốt ở Hiệp ước Troyes, Vương hậu Isabeau không được yêu thích bởi dân gian hoặc các sử gia, bà thường được nhiều người coi là một người đàn bà hèn hạ và vô trách nhiệm, chỉ biết hưởng thụ mà bỏ mặc quốc gia rơi vào hỗn loạn, thậm chí còn trao ngai vàng cho kẻ thù là nước Anh. Vào cuối
thế kỷ 20 và đầu
thế kỷ 21, các nhà sử học đã kiểm tra lại các biên niên sử rộng lớn trong cuộc đời bà, kết luận rằng nhiều yếu tố về danh tiếng của bà không được học hỏi và xuất phát từ chủ nghĩa bè phái và tuyên truyền.Do tính chất hôn nhân, Isabeau trở thành tổ tiên của các quân chủ Châu Âu đời sau. Ngoài việc thông qua con trai út là
Charles VII của Pháp khiến bà trở thành tổ tiên của hầu hết quân chủ nước Pháp về sau, thì thông qua con gái
Catherine xứ Valois, bà cũng là tổ tiên của tất cả các vị quân chủ nước Anh kể từ
nhà Tudor, và
nhà Stuart kể từ
James V của Scotland.